Het Idee
Het probleem
Onze economie is gebouwd op het lineair systeem: kopen, gebruiken en weggooien. Het is een systeem die vele ontwikkelingen van de mensheid mogelijk heeft gemaakt maar er zit ook een duister kantje aan: Het moment dat fabrikanten beseffen dat ze klanten sneller terugzien als hun product kapot is en moet vervangen worden gaat er natuurlijk een groot belletje rinkelen. Niet enkel het belletje rinkelt dan maar de kassa rinkelt ook!
Als er 5 jaar garantie op je product is, kan je er zeer zeker van zijn dat er enorm veel geld is geïnvesteerd om dat product nét stuk te laten gaan na 5 jaar gebruik. Combineer dit met een overbodig gecompliceerd design, form over function en je hebt het perfect recept voor een prachtig winstmodel, ten koste van grondstofefficiëntie en milieu natuurlijk.
Phoebus cartel
Een prachtig voorbeeld hiervan is het Phoebus cartel, opgericht in 1925 in Zwitserland. Gloeilampen werden door nieuwe technologie zo efficiënt dat verkoopcijfers daalden. Dit cartel is dan opgericht door de grootste lampfabrikanten van de wereld om vanaf dat moment af te spreken dat er geen enkele lamp meer dan 1000 uur mocht branden. Men heeft dus vanaf dan de wetenschap gebruikt om gloeilampen te maken die sneller gingen springen. Dit alles zodat er meer geld in het laatje kwam. We kunnen nu (en konden toen zelfs al) voor dezelfde kost een gloeilamp maken die 100 jaar continu kan blijven branden en toch gaat elke gloeilamp die je gaat kopen het na 1000 uur opgeven. Zoveel grondstoffen die met oprechte opzet worden verspild.
Planned obsolescence
Wij hebben ondertussen de technologie, grondstoffen en alles in ons bezit om zeer gemakkelijk smartphones te maken die gedurende een goede 10 jaar schadevrij, snel en efficiënt blijven. Jammergenoeg is niets is verder van de waarheid. Smartphones worden van A tot Z geëngineerd om na 1 jaar maximaal al vervangen te worden. Fragiel design, opzettelijk ervoor zorgen dat geen enkel onderdeel makkelijk te vervangen is, softwarematig de telefoon trager laten lopen na bepaalde tijdstippen,… dit zijn nog maar een paar voorbeelden van welke technieken er gebruikt worden om ervoor te zorgen dat we zo veel en zo snel mogelijk blijven kopen en gebruiken. Het heeft zelfs een term in de bedrijfswereld: Planned obsolescence. In België alleen al zijn er 9,1 miljoen actieve smartphonegebruikers. Je zou dus met 1 miljoen nieuwe smartphones per jaar ruimschoots kunnen toekomen maar het werkelijk aantal ligt eerder bij 10 miljoen nieuwe smartphones per jaar die ontgind, verwerkt, getransporteerd, gerecycleerd, verbrand,… worden. Visualiseer eens hoeveel verspilling dit alleen al met zich meebrengt en niemand kan ontkennen dat we met een groot probleem kampen.
Een oplossing?
Is er dan een oplossing voor dit probleem? Natuurlijk, voor alles is er een oplossing. Enkel is deze oplossing niet gemakkelijk te inplementeren. Talloze bedrijven werken al met een meer circulaire vorm van economie. Waar hergebruiken, recyclage en duurzaamheid topprioriteiten zijn. Het probleem is dat een lineaire vorm van economie nog altijd veel te veel geld opbrengt. De rijkste bedrijven en individuen ter wereld zijn hier meestal het mooiste vorbeeld van. Geen wonder dat de grootste verbuikers en vervuilers dan ook diegenen zijn die andere planeten willen koloniseren. Wanneer er geen grondstoffen meer zijn dan is er ook geen keuze meer, het is met een circulair model werken of het is niets.
De basisprincipes van Fix it up!
Missie
Door te herstellen en te blijven gebruiken, de hoeveelheid onnodig afval verminderen.
Kennis delen zodat zoveel mogelijk mensen mee helpen bouwen aan een betere toekomst.
Geen steun bieden aan grote fabrikanten die de basisprincipes van circulair consumeren nog altijd verwerpen, puur om hun winst te halen.
Waarden
Herstellen of hergebruiken bij voorkeur, upcyclen als dit niet lukt.
Enkel items weggooien als ze geen enkele functie meer kunnen vervullen.
Enkel nieuw aankopen als er geen enkele andere optie beschikbaar is.
Bij nieuw aankopen goed letten op de herkomst van het product.
Wie staat er achter Fix it up?
Naam: Jason Gourlet
Leeftijd: 26
Studies: Bachelor Elektromechanica
“Al heel mijn leven fascineren beide de natuur en technische vooruitgang mij enorm. Het is dan heel sneu om te zien dat technische vooruitgang vrijwillig wordt geblokkeerd ten koste van de natuur. Dat is een loss – loss situatie voor mens en milieu. Het kan en moet anders. Ik kan de wereld eigenhandig niet redden maar ik kan gerust mijn steentje bijdragen aan de mensen rondom mij, de natuur en mijn omgeving. Daarom heb ik Fix it up! opgericht.”